Во сите светски енциклопедии за мушичарење запишано е дека првите записи за овој вид на риболов потекнуваат од Македонија. Првиот автентичен пишан текст за мушичарење и за првата мушица се наоѓа запишан во делото „De natura animalum” напишано некаде пред 1800 години, од Claudius Aelianus (170-230 g.n.e) Римски патописец и учител роден во Палестрина во близина на Рим. Во своето дело „За природата на животните“ составено од 17 книги , за првпат се опишува мушичарењето и првите мушици во светот.

Во третата книга запишано е:

Помеѓу Берчеа и Солун тече река Астраус (сливното подрачје на реката Струма) во неа живеат риби со пеги на кожата. Како точно ги викаат прашајте ги Македонците кои живеат таму. Таа риба се храни со мушици кои летаат околу реката и се разликуваат од мушиците кои живеат на други места. Тие не изгледаат како оси , ниту како бумбари , ниту пак како пчели , инаку имаат по некоја особина од наведените инсекти. Може да се каже дека се големи како бумбари , бојата им е слична на осите и дека зујат како пчелите. Овие мушици се ројат околу реката и таму се хранат. Тамошните жители оваа мушица ја нарекуваат Hippouros. Во потрага за храна оваа мушица лети над самата вода , но тој лет неостанува незабележан од рибите. Кога рибата ќе ја забележи мушицата на површината од водата, таа нечујно се прикрадува внимавајки да не го исплаши својот плен. Во моментот кога ќе се најде во сенката на мушицата рибата ја отвара устата и ја голта , исто како волк кога ја изненадува овцата или како што орелот ја лови гуската. Кога ќе ја улови рибата нурнува кон длабочините под разбранетатата вода. И риболовците го знаат сето ова , тие не ги употребуваат овие мушици како мамец за риби , затоа што кога човечката рака ќе ги допре тие го губат природниот изглед а нивните крила се распаѓаат и овенуваат, па рибите не сакат да ги јадат ниту да се приближат на такви мушици, затоа што инстиктот им кажува дека тие мушици биле еднаш уловени. Рибарите со својата вештина сепак успеваат да ја надмудрат оваа риба со помош на следната ракотворба. Тие на јадица намотуваат црвена волна, а за волната врзуваат два пердуви со восочна боја кои растат под ресата на вратот од петелот. Стапот за риболов е долг шест стапки исто толку и конецот . Риболовците ја зафрлуваат својата мамка, рибата привлечена и возбудена од бојата доаѓа и ја зема мамката , мислејки дека ќе се најаде добро, широко ја отвара устата и се закачува на јадицата….

Овој Елијанов запис за мушичарење и првото опишување на мушица потекнува од далечната 200-та година наша ера. Мушичарите од целиот свет знаат да се заблагодарат на Македонците за својата мушичарска страст. Пред 5 години во риболовниот клуб во Охрид дојде риболовец од Австрија сопственик на ланец хотели . Се одлучил да ја посети Македонија затоа што е лулка на мушичарењето. За Македонија малку знаеше, но за првата Македонска мушица можеше да зборува со денови. Македонската мушица се изработува и денес од современите мајстори.

Бубачка која ги „убива“ рибите без разлика на годишното време

На почеток сме на сезоната кога сите правиме припреми ги спремаме мамците и опремата. Ме заинтересираја „Цикадите„ како вештачки мамци па решив малку да истражам по интернет за неа.

Цикадата е голема бубачка, „дебела“ како нагоена свиња, па затоа не е ни чудо што ја напаѓаат многу видови на риби од Бас , Сом , Клен , Штука , Костреж па дури и Сунчарката сакајки да добие супер голем залак. Постојат два видови на цикада и тоа : Годишна цикада (dog-day cicada) која се појавува секое лето во крошните на дрвата и периодична цикада која се појавува на секои 13 до 17 години (во зависност од локацијата) и тогаш ја има во милиони. Ако најдете цикада на некоја гранка слободно може да ја земете во рака бидејки иако е толкав инсект таа не каса. Ако е жива можете да ја користите како мамец на површината а таа би плутала и со своите крила ќе прави специфичен звук и вибрации што ги привлекува рибите. Ако е мртва таа тони полека. Ова е едно мало претставуванје на инсектот цикада по кој и го добиле името овие мамци.

Цикадата е замислена како копија на инсектот т.е оловното тело го претставува телото на инсектот а лимот се крилјата кои даваат големи вибрации емитирајки ја живата цикада. Тие обично имаат по две трокуки и по неколку отвори за закачвање во зависност од тоа со која брзина ќе влечиме да имаме поголеми или помали вибрации. Се произведуваат во различни големини и дизајни.

Но мамците цикада не е само овај пример има доста производители кои произведуваат цикади кои се налик на инсектот и на кои при влечење крилата им ги создаваат вибрациите еве еден пример на сликата:

Секако дека многу светски реномирани брендови исто така произведуваат цикади како на пример Даива(DAIWA DROWN CICADA)

Целиот облик на цикадата го сочинува телото нејзино кој е карактеристично обликуван во форма на триаголник и отежнувањето кое формира целина заедно со трокуките кои се најобично 2 пара. Како втор фактор за успехот на овој вештачки мамец е дупките кои се наоѓаат на врвот на грбот, тие служат како јачина на вибрација со оглед на тежината на главата и секое ниво носи свој интензитет на како и обликот и местолокацијата на дупките. Со помош на шнола ги користиме тие дупки како потенциометар за јачината на тие вибрации во зависност од тоа колку треба и колку сакаме да го провоцираме грабливецот во водата.

Декорот кој го користиме кај цикадите може да биде во најразлични варијанти на металот (златна, сребрена, мат, сјајна итн) како и до најшарените или природните декори. Обично се користат најуспешните природни декори иако најголемите улови доаѓаат од вибрацијата нејзина. Најголемите обожаватели во вода на овој исклучително добар вештачки мамец се кленот, кострежот, сумѓ, штуката, сомот, буцовот, а многу често во големите и длабоки езера се случува и пастрмката да биде добар гостин, така да може да се каже дека е крајно универзален мамец. Тежината и начинот на ловење на овој мамец зависи од водата, нејзиното метално тело дозволува да биде лесно тонливо во длабоки води во зависност од грамажата и големината при што тој факт мора да се земе секако во обзир. Најголем успех имаат во брзи води и во длабоки езера, во поголеми реки и брзаци е неприкосновен противник на сите воблери затоа што ја користат потисната сила на водата и достигаат до перфектна вибрација во горните слоеви. Вториот начин на водење на овој мамец е да се спушти до самото дно (на терените каде што е возможно) и да се убрзува и успорува интервално, нешто како џигинг тактика на водење на мамец со тоа што добиваме цик-цак правец и пребарување на сите слоеви на дното во зависност од вегетацијата односно може слободно да се истражува и да се пробува многу начини на модерен риболов со цикадите. Единствена мана кај цикадите е што се премногу осетливи на терени каде што има ситна вегетација или пак езера и води каде што има многу густа „шума“ во водата, тие освен што ја убиваат вибрацијата туку можат и да ја закочат тотално мамката и да остане таму засекогаш. Исто така при зафрлање се случува трокуките да се заплеткаат меѓу себе и да се осети прилично „мртва“ вибрација на трската, во тој случај ја вадиме и ја отплеткуваме. но со текот на времето и искуството не претставува никаков проблем.
Искуството како најголем фактор вели дека мораме да го имаме овој мамец во приборот доколку сме сериозни спинерџии и риболовци на вештачки мамци затоа што со својот систем на работа чикадата претставува уникатен во својата бранша.
Најзначаен производител е секако Reef Runner меѓутоа на нашиот пазар се наоѓаат локалните DAM чикади, Брзотрз, Лав и Спинер по прилично нормална и пристапна цена.

И на нашите простори е секако цикадата познат мамец и се произведува и во Македонија(Фишерман цикада) но и во соседна Србија (Брзотрз и Главињара). Македонската циката повеќе наликува на оригиналната америчка цикада, додека пак производителите од соседна Србија практикуваат да стават бои и дезени кои се користат кај воблерите со тоа што таквите цикади работат со големи вибрации но наликуваат по боите на воблерите.

Оваа техника на изработка на мамци кајнас позната под името цикади се употребува исто така и за изработка на мамци кои не се налик на инсектот цикада него имаат лик на риба а со формата добиваат големи вибрации

Бидејки се направени од метал често се доста отпорни на механички оштетувања а најчести оштетувања се луштење на бојата при удар на камен или слично. Цената на цикадите кај нас е околу 150 денари со што ги прави пристапни и составен дел од кутијата на секој вараличар.

Веднаш на почеток да споменам две работи, прво текстот што следи се однесува за законски дозволениот риболов ноќе(еден или два саата по залезот, или пред изгрев на сонцето) и второ, сето што подолу следи, се базира исклучиво на моите лични искуства а намерата ми е да ги споделам моите искуства со сите оние заразени со спинингот за да не мораат да откриваат топла вода(се разбира секоја чест на оние што ја знаат и практицираат оваа техника).
Капиталната пастрмка е врвен предатор во водите во кои живее, што значи дека се наоѓа на врвот на ланецот на исхрана, и се друго во водата, помали пастрмки, други риби, жаби, полноглавци, инсекти итн. , се наоѓаат на нејзиното мени. Исклучок се водите кои ги населуваат истовремено и предатори од типот на младица, главатица или штука и слично, но бидејќи кај нас овие риби(за жал) ги нема или ги нема доволно, нема да се занимаваме со таа проблематика.

Зошто ноќе летно време?

Познато е општото правило дека најдобро време за риболов е рано насабајле и приквечер , но дали е баш така, а особено дали тоа важи и за капитални пастрмки?
Пастрмката, а особено крупната, по правило најмногу се храни ноќе и да, се разбира дека успешен риболов може да има и во текот на денот, но само при специфични услови како тмурно и облачно време, ситен дожд, и слично.
Пастрмката како врвен предатор има исклучително добро развиени сетила, као на пример кога е во прашање видот, таа може да гледа УВ светлина што е надвор од опсегот на човечкото око, бочната линија и овозможува да ги детектира сите движења(вибрации) низ водата, но и вибрациите од обалата покрај самата вода, а сетилото за мирис во ништо не заостанува зад овие две претходни.
Е сега конечно зошто риболов на вакви капиталци ноќе? Одговорот на ова прашање е едноставен , но да почнеме по ред.
Пастрмката(ова важи само за нашата пастрмка а не калифорниската) е ноќен ловец. Поради низа околности оваа риба еволуирала во таков правец да претежно активно се храни ноќе, ист случај е на пример и со сомот. Читав некаде на интернет дека се правеле испитувања колку просечно пат поминува една голема пастрмка ноќе. Истото било правено со имплантирање на минијатурен радиопредавател во рибите. Резултатите биле интересни, пастрмките во текот на една ноќ се движеле просечно околу три километри по текот на реката.
Тоа е всушност и одговорот зошто риболов ноќе, и токму тоа што го прочитав беше потттик за мене да ја пробам ова работа во пракса.

Да не заборавиме, ние овде зборуваме за капитални примероци, значи риби кои виделе се и сешто, воблери, кашики, спинери, мушици, тиролски дрвца, мрежи и кој знае уште што. Според тоа, ние пред себе имаме еден сериозен противник, кој како таков заслужува посебен респект и секое потценување значи скоро 100% промашај и она познатото наше рибарско оправдување, абе за малце ми избега, ми се откачи, ми скина итн...
Ама бидејќи црнецот не простува., па ај нешто да научиме.

Избор на место

Изборот на самото место каде што ќе ловиме пастрмка ноќе, го правиме денски се разбира. Далеку е полесно да се направи избор доколку ловиме на езеро отколку на река. Имено , на река се бира место, кое денски не би го погледнале а камоли да зафрлиме таму, значи место со мирен бавен тек на реката, не мора да биде нешто особено длабоко, до половина метар е сосема доволно а најважно од се е, да самото место на обалата(не доаѓа во предвид никакво шлапање низ вода) од кое ќе зафрламе да биде чисто за манипулирање со трската, без гранки околу и слични закачки. Значи, скоро се во спротивно од дневната презентација. Ако во лето дење ја бараме рибата по брзаци и например на некое изгледно место зафрламе максимум два до три пати, ако има удар добро ако не, мењаме локација и така нонстоп, ноќе се бира едно мирно место и чекаме рибата да дојде.
А таа ќе дојде, бидете сигурни.

Избор на опрема

Опремата за ноќен спининг на капитална пастрмка, мора да биде максимало прилагодена на очекуваната големина на самата риба како и за тоа дека ако се закачи мамецот за некоја закачка во реката имате доволно јак конец да ја исправите трокуката и продолжите со риболовот. Не доаѓа во предвид палење батерија па преврзување или шлапање во вода да се откачи мамецот.
Особено е важно да имате квалитетна трска која ќе биде доволно јака и со помека(скоро параболична акција) зошто главниот терет на борбата ќе падне токму на неа, ова на крапџиите или сомџиите не треба да им го објаснувам. Не доаѓа во предвид користење на кочницата на машинката (на езеро може но само ако сте сигурни дека теренот-дното е чисто). Машинката во овој случај не мора да е некој бренд со посебни квалитети, зошто зафрлувате на река максимум 5-10 метра , а на езеро се разбира може и подалеку, но далечината на зафрлање во ноќниот спининг воопшто не е пресудна за успех(на река дури е непожелна) а понатаму ќе објаснам и зошто.
Избор на конец
Бидејќи реков дека трската треба да е со помека акција, сам по себе се наметнува заклучокот дека како основен конец треба да користме упредена струна со подвез од монофил или флуорокарбон, меѓутоа поради фактот што зафрламе на кратки дистанци, може да се употреби и монофил ако некој се навикнал на него, бидејќи неговата истегливост на кратки дистанци не е којзнае каква. Како и да е, немојте да штедите на квалитетен конец, а акцентот (особено кај подвезот) паѓа на јачина на чвор и отпорност на абразија.
И да, дебелината и носивоста е важна, и тоа како. Немојте да се плашите да ставите подебел конец, нема пастрмката да го види, ноќе е.

Избор на мамец

1. Воблери
2. Кашики
3. Спинери(блинкери)
4. Силиконски направии

Ова е редоследот според моето искуство.

Воблерите се број 1(и сега веќе единствен) за мене во ноќен спининг.
Моето искуство вели вака, величина 7-10цм, облик минов-плашка(никако бумбарести), ситна вибрација, длабочина на нуркање до 1 метар а пожелно е што помала, боја било каква со или без тропки, немам забележано никаква разлика во реализацијата.
Околу избор на боите се напишани цели фермани, сум пробал и со светлечки(фосфорни) воблери и, Ништо. Можеби оние со УВ премази би биле ефикасни, ама досега не сум можел да набавам.
За останатите мамци нема да пишувам затоа што постои(за мене) преголема разлика во реализацијата, а не дека не сум им давал минутажа и на нив во ноќниот спининг.

Избор на машинка

Тотално неважно.

Тактика за ноќен спининг

Тактиката се разбира е најважна, прво бираш место, па опрема, па мамец и?
И сега е најважното, доаѓаш дење, бираш место, чекаш најупорните рибари да се пакуваат и си одат(па темница е бе), и следи настап на правите рибари.
Доаѓаш тивко на избраната локација, ја палиш последната цигара за наредните саат време и ГЛЕДАШ и СЛУШАШ!
Кога после 5-10 минути се ќе се смири, почнуваш да зафрлуваш, почнуваш да фрлаш упорно, првиш пауза на воблерот, па повторно влечеш, да не ги именувам сите конкретни техники за спининг, ги знате.
90% од ударите ми се случија на помалку од 2 метра од мене, во рок од пола саат од почетокот!
Значи ударите беа на вадење на воблерот од вода за повторно да зафрлам?
Ова само по себе доволно говори за ефикасноста на ноќниот спининг и се она што претходно го напишав за далечината на фрлање и друго.

И на крај,капитална пастрмка не се лови секој ден .
Затоа оваа техника не е наменета за месари и останати буљаши-мрежароши,туку само за РИБАРИ.

Едно од најретко употребуваните методи на риболов кај нас е секако Сбирулиното. Што преставува Сбирото? Често нарекувано тапа за воблерџии и блинкерџии, тоа е едноставна направа која има разни облици, бои и тежини се во зависност од производителот. Сбирото е всушност алатка за што подалеку исфлање на посакуваната вештачка мамка. Најмногу својата примена ја наоѓа во Италија каде со него се лови пастрмка и костреж на далечини кои се невозможни да се достигнат со зафлање од брег. Сбирото се изработува во три варијанти: тонечко, пловечко и лебдечко или суспендинг во определена длабочина.

Како се монтира Сбирото: на основниот конец се нанижува Сбирото, кој тип определува самиот риболовец, потоа доаѓа некаква заштита на чворот, дали е силиконска гумичка, стоппер, по избор, потоа доаѓа тројна вртилица, или тројна осмица без копча,

па предвезот во должина од 60-120см во зависност од мамецот кој се употребува, предвезот најдобро е да биде флуорокарбон или монофил со поголема носивост, и на крај доаѓа мамката.

Улогата на тројната вртилка е да го спречи увртувањето и замрсување на конецот бидејќи тежината на мамецот е многу мала во однос на онаа на сбирулиното и целокупниот притисок на мамецот е голема. Во зависност од периодот од годината во кој ловиме зависи и употребата на различен модел на Сбиро. Интересно кај оваа алатка е тоа што тонечката варијанта дава скоро еднаква акција на мамецот при тонењето или спуштањето на одредена длабочина како и при повлекување кон себе. При зафрлување на системот задолжително е да се задржи конецот пред падот во водата со што лесната мамка би одлетала пред тешкото Сбиро. Повлекувањето е во зависност од афинитетите на риболовецот и рибата што ја лови па така може да биде константно, со паузи доколку се користи тонечко, со тресење на трската при повлекување и сл. Контрата по ударот на рибата не треба да е прејака бидејќи растојанието од мамецот и риболовецот е прилично голема и може да дојде до пукање на конецот

На сликите е дел од мојот арсенал наменет за ваков тип на риболов, а во недостиг на тројни вртилки и една моја изработка, односно три обични осмици без копча поврзани меЃу себе со обични алки кои најчесто ги вадам од воблерите.

Во Европа овој начин на риболов има своја голема примена па така големите производители имаат цели програми наменети за овој начина на риболов, од трски со специфична јачина и должина која се движи од 3.90-4.90, машинки, конци, јадици, па дури и специјални циликонски црви. Од друг тип на мамец се употребува комбинација на ларва со бела боја и парче црн црв, блинкери со најмала големина и тежина, стримери.

Пробајте и Бистро

Прочитав одличен текст од Пјотр Пискорски за боите на вештачките мамки и нивното влијание на риболовот, на сајтот на Салмо:

http://salmo.atn.pl/page.php?id=351

Мислам дека е добро да го имаме на Македонски, па ке пробам да го преведам овде колку што можам подобро.

Дали боите се важни?
Веројатно не постои вараличар, кој не си го поставил ова прашање. Што се знаеме за тоа? Дали бојата на воблерот, дезенот користен од страна на производителот имплементиран со разни техники, влијае на ефикасноста на мамката? Ако е така, тогаш дали и до која мерка бојата влијае на бројот на ударите? Со други зборови – дали енормниот избор на бои на вештачките мамки во нашите риболовни продавници е само стапица за нашите пари или оправдана неопходност?

Сите вие драги пријатели веројатно сте ги слушнале приказните – во ова езеро штуките напаѓаат само златна лажица, на друго реагираат само на сребрена, а на оној потег на реката мамката мора да има плав грб и нема шанси таму да имаш добар клен на воблер со црн грб. Како производител на вештачки мамки јас често морам да ги слушам ваквите теории, и што е најлошо од мене се очекува да одговорам со професионални коментари. Исто така јас сум и ихтиолог, па би било најдобро да ги објаснам сите вакви теории во еден кредибилен научен манир. Научниците го истражуваат видот на рибите последните 100 години, а вараличарите често ги мотивираат со интересни информации од праксата. Сепак процесот на гледање кај рибите е само делумно испитан. Не можеме да предвидиме дали нашето знаење некогаш ке ни дозволи да разбереме какви слики се креираат во мозокот на штуката при погледот на вештачката мамка.
Што се случува со светлината кога продира низ течности

Сите знаеме дека белата светлина се состои од спектар на повеке бои, во кој спектар одредени бранови должини одговараат на одредена боја. Човечкото око ги регистрира следниве компоненти на белата светлина подредени од најкратките кон најдолгите бранови должини – црвена, портокалова, жолта, плава, индиго и виолетова.
Светлината продира различно низ вода и низ воздух. Може да се каже дека водата ја “филтрира светлината”. Првенствено треба да знаеме дека светлината продирајки подлабоко во водата ја губи својата енергија. Некои бранови должини се рефлектираат и дисперзираат уште на површината а исто така покасно биваат апсорбирани. Поединечните бои (бранови должини) се филтрирани (апсорбирани) како длабочината се зголемува. Топлите бои избледуваат и стануваат сиво-црни со продирањето низ водениот столб. Црвената избледува на длабочина од 3 метра, покасно портокаловата и жолтата почнуваат значајно да избледуваат. На длабочина одприближно 10 метри портокаловата не вејке видлива а жолтата едвај се гледа. На приближно 20 метри жолтата изгледа зелено-плава а само плавата, индиго и виолетовата остануваат непроменети за окото. Треба да запомниме дека овие проценки се валидни само за кристално чистите езера. Било какво заматување на водата, органски супспензии кои се јавуваат доста често дури и во најчистите води, исто како и разбрануваната површина на водата драстично ке ги променат бројките.

Вкупната енергија на светлината опаѓа како длабочината се зголемува. Иако на 10 метри сеуште ја гледаме жолтата боја како жолта, нејзиниот интензитет ке биде многу помал отколку на 3 метри длабочина. Во бистро езеро црвената ке биде видлива на 3 метри, но во заматена река ке се “претвори” во црна уште на половина метар под површината.

Дискусијата за тоа дали и до кој степен боите на вештачките мамки влијаат врз резултатите во риболовот треба да почне со кратка анализа на тоа што сме го осознале за видот на рибите. Многу пати сум слушал за сомнежот изразен од страна на вараличарите кога зборуваат за ефикасноста на некој вештачки мамец.

Дали рибите го гледаат светот окулу себе во боја?
Ако е познато, дека дури и кучињата имаат сериозни “проблеми” со разликувањето на боите (ги гледаат жолтата и сината најдобро) тогаш рибите, сместени подолу на скалата на еволуција веројатно не ги разликуваат боите воопшто. Всушност не е така. Ихтиолошките истражувања без сомнение докажале, дека повејкето видови на риби ги разликуваат сите бои видливи за луѓето, а некои можат да видат дури и повеќе! Постојат, сепак, големи разлики во способностите помеѓу различни видови на риби. Тие зависат од факторите на животната средина, како и (транспарентноста на вода и интензитет на осветлување). Окото на рибата е изградено слично како и окото на другите 'рбетници. Мрежницата игра клучна улога во процесот на гледање. Фотосензитивни рецептори се наоѓаат во неа. Постојат два вида на рецептори, т.н. стапчиња и чунчиња. Стапчињата регистрираат низок интензитет на светлина, а чунчињата работат кога осветлувањето е интензивно. Како и кај повисоките примати, чунчињата се одговорни за разликувањето на бои. Луѓето имаат 3 видови на чунчиња. Тие се одговорни за регистрирање на трите основни бои - црвена, зелена и сина боја. А мрежницата изградена на таков начин ни овозможува да се разликуваме над 300.000 нијанси на бои.
Градбата на мрежницата во очите на рибите зависи од условите во кои тие живеат, и нивните потреби. Дневните видови, кои имаат многу повеќе чунчиња во ретината, може да разликуваат многу подобро бои од ноќните видови. Рибите кои живеат во плитки и добро осветлени води имаат четири, па дури и пет видови на чунчиња (на пример пастрмката). Ова им овозможува да разликуваат повеќе бои од луѓето - на пример ултравиолетовата. Други риби имаат два вида на чунчиња, што ја ограничува нивната способност да разликуваат бои до одреден степен (на пр. смуѓот).
Од друга страна, рибите што живеат во слабо осветлена средина имаат само еден вид на чунчиња. Покрај тоа, нивната мрежница се карактеризира со голем број на мали стапчиња и мал број на чунчиња. На пример, кај Маничот (Lota Lota), односот на стапчиња спрема чунчиња е 200:1. Рибите од длабоките мориња, но исто така и некои видови познати на нашите риболовци (Сомот) немаат воопшто чунчиња. Очите на овие риби се многу чувствителни на светлина. Во исто време, тие имаат многу мали способности во однос на разликувањето на детали. Прагот на светлосна чувствителност на очите на рибата не зависи само од видот. Може да се појават разлики како резултат на прилагодување кон одредени услови (на пр живеење во темнина) помеѓу единки од еден ист вид.
Дали поседувањето на мамки во многу различни бои ги зголемува шансите за добар улов?

Базирано на истражувањата на биохемиските процеси кои се случуваат во мрежницата и експериментите со риби, можеме да замислиме како различните видови ги гледаат нашите вештачки мамки.

За предаторот да има шанса да ги забележи нашите напори да го залажеме со мамки во различни бои , мора прво да ја регистрира мамката. Секако, без сомнение, за мамката да биде регистрирана, мора да е во контраст во однос на позадината и опкружувањето. Ова е особено важно во услови на слаба осветленост.

На поголеми длабочини, каде само остатоци од светлината продираат, боја со поголем контраст од сината наспроти сино-зелената позадина би биле белата или сребрената. Користењето на призматична фолија (холографска), која ги рефлектира остатоците на светлина во различни насоки, може да даде добри резултати исто така.
Сепак сигурно дека одредена боја или комбинација на бои кои се совршено видливи во контраст со песочното дно, нема да бидат толку видливи наспроти темното дно или во длабочините.

Ова е веројатно клучот на успехот во одредувањето на мамката. - повеќето предатори откриваат присуство на потенцијална жртва во близина, кога ја регистрираат како контраст во однос на околината или животната средина. Нивото и видот на овој контраст зависи од голем број на фактори -време од денот, тип на дното, интензитетот на светлина која доаѓа од површината и така натаму.

Како што вејке заклучивме, бојата е знашаен фактор кој влијае на видливоста на мамката. Но дали е и најважен?
Да се потсетиме што зачи да се риболови со вештачки мамки. Ја имитираме храната на рибите користејки го нагонот за глад. Но дали е тоа единствена мотивација за напад? Еден познат Полски писател, пасиониран риболовец, еднаш напиша дека некои мамки се толку убави што рибите го искажуваат своето восхитување со гризење. Тие немаат раце - па "плескаат" со нивните усти!
одлуката на предаторот да ја нападне мамката или да се откаже е базирана на повеќе фактори. Рибата ја проценува големината, обликот, начинот на кој објектот се движи. Звукот кој го емитува мамката и миризбата се исто така важни, како и многу други фактори за кои и немаме претстава. Колку повејке од овие фактори предаторот ги забележува како “интересни”, толку е поголема можноста да направи одлука во корист на риболовецот.

Да се потсетиме на останатите сетила кои ги користат предаторите покрај видот. Најмногу од нив – штуката, кострежот, буцов, пастрмката – се потпираат на видот. Други- како сомот – користат други сетила за лов. Сепак кај сите нив, сетилото за движење во страничната линија е многу важно. Познато е дека штуката дури и во услови кога нема светлина, дури комплетно лишена од видот, може да се снајде многу добро во својата средина, фаќајки плен само со помош на овој многу осетливо сетило.

Без сомнение со користење на шарени мамки може да помогне да се измамат предаторите.

Во бистра вода

Бистра и добро осветлена вода претставува сериозен предизвик за риболовецот, кој сака да го измами предаторот со вештачка мамка. Бојата и изгледот на мамката стануваат најважни во вакви случаи.

Но дали прецизното копирање на боите е секогаш најдобриот рецепт? Еден Амерички риболовец опишува интересен случај необјаснива ефективност на бојата на оксидирано олово во бистрата вода на еден планински поток. Овој факт тој го открил случајно барајки објаснување. Се испоставило, дека поради некоја необјаснива причина, пастрмките од потокот ја гледаат многу подобро и ја напаѓаат бојата на оловото, која нам ни изгледа сива и не многу видлива, наместо на пример, сјајната боја на никел или полирано сребро. Можеби рибите ги гледаат овие бои сосема поинаку од луѓето. Затоа, производителите се соочуваат со сериозна задача. Тие мора да ја копираат бојата на оксидирано олово иако никој не е сигурен што точно таа треба да изгледа и претставува ...
И научните експерименти и спортската риболовна пракса ни укажуваат дека во бистра вода, белите и прозирните мамки работат добро. Деликатни, светкави модели, базирани на употребата на сјајна или холографска фолија се совршени.

Сината, исто така е добро видлива боја. Тогаш не би требало да биде изненадување, кога на балтичките води комбинација на светло-сина, сребрена и бела се смета како најефикасна за лов на предатори со години.
Можеби тоа е доволно за да се користат овие бои и нивните нијанси за да се лови во бистри води?
Ова прашање мнугу често сум го поставувал на многу риболовци. Многумина мислат, дека гладната штука (а тие се обично гладни) напаѓа се што се движи. Дали тогаш вреди да се посвети внимание на убаво нацртани крлушки, перки и точки специфични за видовите кои ги имитираме?

Се испоставува дека видовите со мрежница многу по комплексна од човечката, немаат проблем со забележувањето на најмалите детали и правењето разлика меѓу потенцијалните жртви, па затоа и нашите мамки исто така.
Во мрежницата на штуката на пример, има едно чунче наспроти 3-4 големи стапчиња. Ваквата конструкција го прави окото на овој предатор многу осетливо на светлина, но во исто време може да разликува детали перфектно.

Во мрежницата на штуката на пример, има едно чунче наспроти 3-4 големи стапчиња. Ваквата конструкција го прави окото на овој предатор многу осетливо на светлина, но во исто време може да разликува детали перфектно.
Експериментите извршени од страна на еден германски ихтиолог, кој храни штуки со мажјаци од мала тропски рибка докажува дека по многу кратко време предаторот го распознавал пленот со многу мала разлика во боја.
За возврат, ниската чувствителност на светлина не ги мачи штуките, бидејќи, како што знаеме, тие обично ловат додека е светло, од изгрејсонце до зајдисонце.

Пастрмката сепак, за разлика од нив има можност да ги види боите и најмалите детали на потенцијалниот плен многу подобро од луѓето, а исто така се способни да гледаат блиски и подалечни објекти во исто време, способни да прават јасна разлика во боите од различна далечина.
Затоа, како што риболовците на овие риби знаат, тие се многу тешки противници. Препорачливо е да се камуфлирате колку што е можно подобро. Секое невнимателно движење на брегот обично влијае негативно на уловот на тоа место.
Едноставни експерименти во пракса покажуваат дека рибите брзо можат да научат основни геометриски фигури. Покрај тоа, предаторите покажаа особен интерес кон некои графички дезени. Тоа се два концентрични круга на контрастни бои.

Најголемата активност, па дури и агресивност била предизвикана од моделот направен од два кругови, со внатрешниот потемен во контраст на надворешниот.Ова секако е еден типичен графички приказ на око! Се испоставило дека, за време на последниот момент пред нападот на предаторот, тој “цели” кон окото на жртвата. Тоа е обично поврзано со мало водење на нападот во правецот на окото на жртвата. Со други зборови предаторот предвидува во последните милисекунди дека жртвата ке се движи на страната каде се наоѓа окото. Некои риби ова го користат за да ги збунат напаѓачите со креирање на темна точка , во облик на “додатно око” на страните кај опашот . Затоа боењето на големи очи на вештачките мамки е дефинитивно оправдано.

Се разбира, ноќните риби - на пример сомот - немаат вакви способности.

Сепак вреди да се помачиме окулу боите и дезените на вештачките мамки.
Кога се ке стане сиво

Вкупниот интензитет на светлина во даден момент секако е многу важен. Боите избледуваат многу побрзо на облачен ден отколку на сончев. Во самракот, кога интензитетот на светлина рапидно опаѓаочите на рибите кои се хранат во тоа време се “префрлаат” на гледање со стапчињата. Боите ги гледаат како бледи сенки помеѓу бело и црно. Со цел да го привлечеме вниманието на предаторот најдобро е да се користи боја со најголема разлика во однос на површината на водата. Ако ние ловиме во самрак во бистра вода, црвената боја е одличен избор.

“Пред шест години бев на риболовот за штука со еден пријател во Шведска на Балтичко Море. Денот беше прекрасен и сончев. Во кристално бистрата вода ударите беа совршено видливи
Рибата јадеше добро. Предаторите ги напаѓаа нашите џеркови од голема далешина. Пријателот учеше да лови со Salmo Slider во тоа време, и често ги менуваше џерковите. Како резултат на тоа, на крајот на денот, јас имав многу повејке уловени риби.

Пред вечерта одлучивме да посетиме еден мал залив лоциран помеѓу три мали острови покриени со високи борови.Штуките беа тука, за кратко време уловив три со тежина помеѓу 2-3 кг.

Како и претходно ловев со Salmo Slider во Real Perch (Костреж) боја. Сонцето се сокри зад врвовите на високите борови кои растат на островот на крајот на денот и ударите престанаа. Пријателот во тој момент реши да користи црвен Slider (Red Tiger). Го водеше веднаш под површината на водата, усовршувајки ја техниката. За време на зајдисонцето само оваа боја беше видлива од далеку и дозволуваше на рибата да ја следи нејзината вибрација. Да не бев присатен како сведок веројатно немаше да поверувам што се случи тогаш. Во следните петнаесет минути пријателот имаше дузина удари и успеа да реализира 7 од нив, со тежина до 5 кг!!! Во исто време кај мене, ловејки со природна боја на Костреж немав ниту еден удар!!“

Рибите кои ловат на слаба светлина, ноќе, во матна вода, на големи длабочини, се прилагодени на тоа на различни начини.
Смуѓот има два вида на стапчиња во мрежницата. Поголемите одговорни за регистрирање на жолтата и портокаловата, а помалите за регистрирање на зелената. Секој кој ловел смуѓ може да ја потврди ефикасноста на овие бои. Интересно е дека чунчињата кај овој предатор се особено големи. Благодарение на тоа, тие станаа цел на истражување на физиолозите кој го проучуваат процесот на гледање, не само кај рибите. Додатна надградба на видот на смуѓот е рефлективниот гванински слој кој ја покрива внатрешноста на очното јаболко. Благодарение на ова светлината проаѓа низ чунчињата, двапати засилувајќи го сигналот пратен кон мозокот. Поради ова очите на смуѓот светат со сребренкаст сјај, дури и на најделикатнотото светло. Очите на некои ноќни животни функционираат на ист начин. Благодарение на ваквата конструкција на окото, видот на смуѓот е неверојатно осетлив. Тој може да гледа одлично кога другите риби или човекот неможат да видат буквално ништо! Риболовците треба да знаат дека во случајот на овој грабливец вреди да се даде внимание на деталите на мамката и најефикасна комбинација на бои би требало да бидат жолтата и зелената.

Пионерот во истражувањето на видот кај рибите Prof. Dwight Burkhardt од Универзитетот од Минесота. Истражувањата на мрежницата на смуѓот, кои почнаа пред повејке од 30 години, исто така го зголемија нашето знаење за процесот на гледање кај луѓето. Струјата креирана во чепчињата со светлосна стимулација беше испитувана. Чепчињата на смуѓот, иако се исклучително големи, имаат дијаметар пет пати помал од влакното коса на човекот. За да не се поремети нивната нормална функција моравме да користиме електроди со дијаметар од 0,0001 mm!

Мрежницата на сомот е сосема поинаку изградена. Тие воопшто немаат чепчиња во мрежницата. Користат само стапчиња, што прави појаката светлина да ја гледаат како бела додека недостатокот на светлина го регистрираат како сенки на сива боја. Сепак окото на сомот, во споредба со човечкото е изузетно осетливо на слаба светлина. На тамна облачна вечер сомот го гледа многу добро она што човекот има проблем да го види и на полна месечина! Но сите секако знаеме дека видот не е најважното сетило на овој грабливец. All catfish hunters know, of course, that sight isn't the most important sense of this predator. Живеејќи во многу матни и темни длабоки води, ловејки нокно време, овој грабливец ја користи страничната линија за ловење, исто како и сетилата за мирис и звук, повејке од видот. Затоа и полесно се лови со мирисни атрактори и звуци. Користење воблери со јака тропка (rattling wobbler) или попер кој плеска по површината на водата се потполно оправдани.
тоа не значи дека боите немаат влијание кај мамките наменети за сом. Во овој случај луминисцентните бои (светат во темнина) се одличен избор. This does not mean that colour has no importance for catfish lures. In such a case a luminescent colour - glowing in the darkness - is a perfect choice. Боите кои светат со зелена светлина се смета дека се најдобро видливи во темнина. При нормално светло вештачките мамки обоени на ваков начин се сиво-розеви и изгледаат многу незабележливи. Затоа многу често се запоставени од риболовците. Постојат многу современи бои од овој вид моментално достапни на пазарот. Буквално само десетина секунди изложеност на овие бои на јака светлина се доволни за мамката да ја ослободува светлината најмалку еден час. Покрај тоа, мамки и во други бои се појавија - сина, црвена, розова или жолта боја. Препорачливо е да се користат голем број на бои во овој случај, со цел да се создаде контрастна комбинација - на пример, зелено-црвена.

Помеѓу “специјалните”, флуоресцентните се многу по познати и популарни. Познато е дека користењето на овие бои ја зголемува привлечноста на вештачката мамка и една од најчесто продаваните бои е Green Tiger или Fire Tiger.

Магијата на флуоресценција?

На нормално светло флуоресцентните бои се разликуваат од нормалните со малку посветол сјај. Сепак тие ги добиваат посебните карактеристики на светлина со пократка бранова должина, посебно на ултра виолетова светлина. Тогаш тие изгледаат многу светли, дури може да ни изгледа, дека блескаат самите од себе. Под вода растојанието на кое тие се видливи е многу поголемо отколку кај другите бои. Вејке знаеме дека на долната граница на она што останува од светлината се само најдолгите УВ бранови. Заклучокот е очигледен. За големи длабочини вештачките мамки обоени со флуоресцентни бои треба да се користат. Истражувањата на видливоста на различни бои во чисти езера ни открива, дека некои флуоресцентни бои (жолта и розева) , се видливи и на преку 40 метри!
Сепак условите на слабо осветлување на се ограничени само на големи длабочини. Границата помеѓу денот и ноќта, темните облаци, дождот и брановите, како и природната заматеност на водата многу го редуцираат количеството на светлина со чија помош грабливецот може да ја забележи мамката. Затоа се препорачува да експериментирате со овие бои секогаш кога другите бои стануваат видливо “сивкасти”.

Никогаш нема да заборавам едно попладне крај езерото Вудс во Канада. Сите во групата имаа уловено прекрасни Маски (Северно Америчка штука) тој ден. Неколку часа порано познатиот Американски риболовец Jim Moynagh улови примерок долг 125см. Затоа после вечерата, кога повејкето од нашите пријатели седеа во барот, со намера да ги споделат импресиите покрај чаша со пиво, јас, со мојот партнер Џим отидовме крај езерото со намера да ги искористиме последните два часа пред залезот на сонцето. Ловевме со воблерот кој работеше најдобро тој ден - Salmo Skinner 15 cm во RGS боја.

Во првиот час ништо не се случи. Небото се наоблачи и темнината паѓаше многу брзо. Решив да ја променам бојата на мамката во Зелен Тигар (Green Tiger) Следните 60 минути имав три удари и успеав да извлечам две риби, вклучувајки го мојот рекорден маски, долг 131 см. Пријатели, при ловењето со RGS немав ниту еден удар! GT бојата во темната вода на езерото додатно заматена од органската суспензија од цветањето на алгата, беше полн погодок!

На светол сончев ден и секако навечер, кога практично нема светлина, нема потреба да се користат флуоресцентни бои.

Експериментално е докажано дека под вода најдалеку се забележуваат жолтата и зелената флуоресцентна боја. Тоа е така, затоа што во најголем број случаи водата има зеленикаво-жолта боја и флуо боите имаат малку подолга бранова должина од"нормалните" бои. Риболовците пак имаат забележано дека, во случај на интензивно хранење на грабливките со одреден вид на риба како жртва, фуоресцентно обоените мамки се инфериорни во однос на оние обоени со природни бои. Уште еден практичен заклучок може да изведеме од ова. За да го привлечете предаторот од голема далечина вреди да се користат флуоресцентно обоени мамки. Сепак, може да се случи грабливецот привлечен од голема далечина со жолтата флуоресцентна боја, несака да ја нападне мамката кога ке ја погледне од блиску? Најлесно решение е изгледа да се користат природни шари врз флуоресцентна основа. Затоа Hot Perch бојата е многу популарна без оглед на водата каде ке се користи.

Но дали знаеме зошто флуо боите ги привлекуваат грабливките? Сепак, тешко е да најдеме природен плен со такви бои. Можеби објаснување за ваквиот феномен е слабоста на човековото око. Како што рековме, луѓето гледаат многу помалку бои отколку повејкето грабливки. Флуоресцентна боја е пронајдена во крвта на 'рбетници те. тоа се користи на пример во криминологијата, кога избришаните дамки крв се пронаоѓаат со помош на ултра виолетова светилка. Познато е дека грабливките реагираат на траги од крв во нивната околина. Можеби не ги пронаоѓаат само по миризбата? Постои теорија која тврди дека тоа е објаснувањето за магнетните резултати на флуоресцентните бои.

Заклучоци

Треба да потврдиме дека бојата на мамките има значение. Битна е дури и во случаи кога ловиме риби кои не се толку селективни во тој поглед, или дури и кај оние кои што неможат воопшто да ги разликуваат боите. Дојдов до неколку заклучоци, кои се надевам, ке придонесат за подобар избор на боите на мамките и како резултат на тоа ваши подобри риболовни успеси, драги пријатели (форумџии)! :)

• Клучот на успехот е да го привлечете вниманието на грабливецот кон мамката.

• За мамката да биде регистрирана од поголема далечина, по битно е да отскокнува од околината (контрастот) отколку бојата.

• Повејкето грабливки ја набљудуваат површината на водата додека ловат. Многу е важно колку повејке контраст има помеѓу бојата на мамката и нејзината позадина.

• Користењето на контрастни бои помага во зголемувањето на контрастот – црно-бело, жолто-бело, црвенo –белo.

• Зголеми го контрастот на мамката во матни води а намали го (користи природни бои) во чисти води.

• Не заборавај на црната, која веројатно е нај контрастната боја, без оглед на условите.

• За ноќен риболов вреди да се користат мамки обоени со луминисцентни (светлечки) бои, кои ја акумулираат светлината и се видливи на сите длабочини.

За крај, последниот и најважниот заклучок. Запомнете дека најважниот фактор кој влијае на ефикасноста на мамката не се боите, туку нејзината коректна презентација, односно вашата работа пред (теоријата) и за време на риболовот.
За сите вас драги пријатели би сакал да се повтори успешноста на експериментите за ефикасноста на боите на вештачките мамки. Ако некој од вас има интересни забелешки и заклучоци на оваа тема, многу сум заинтересиран да ги искористам во мојата работа.

Piotr Piskorski
Оваа е-адреса е заштитена од спамботови. Треба да ви е овозможено JavaScript за да ја видите.

Колку е лесно да се пишува за ова толку е и неблагодарно. Лесно затоа што постојат воблери кои се фаворити за лов на сом, а неблагодарно затоа што сомот може да се фати на било кој воблер.
Сомот е нашата најголема риба. Колку што видот му е лош толку мирисот и осетот на движење (вибрација) му се развиени.
Најчесто се наоѓа при дното од реката или езерото, скриен или улежан во некои подлабоки вирови, но често и во дупки во приобалата.
Кога е во оваа состојба е тешко да се улови. Потребно е трпение и воблери кој ке му шетаат покрај носот, кои ќе прават јака вибрација и тропкаат.

Се со цел да се разбуди од таа негова летаргија, да го нападне воблерот заради тоа што е гладен или пак заради тоа што некое мало рипче му се шета пред нос и го нервира.
Бидејки се наоѓа во подлабоки дупки и вирови потребни ни се воблери кои одат подлабоко, кои имаат широка и голема пакта, и тука изборот е прилично голем.
Рапала има или поточно имаше неколку воблери кој одлично го ловеа и сеуште го ловат.
Го има сеуште Shad Rap-от.

Го имаше (за жал не се произведува повеќе) Ratlin Fat Rap-от.
DT Серијата која е одлична за сом, но мене лично не ми се допаѓа што окцето од пактата не оди низ телото на воблерот туку само е прицврстено на пактата.
И некои нови кои се страшно бучни бидејќи имаат метална тропка по ширина на целото тело од воблерот - clack.
Storm со Wiggle Wart и поголемиот брат Mag Wart-от.
Од поегзотичните Deep X 300 на Megabass, лупа, тропа, оди длабоко и вибрира страшно јако.
Скоро и да нема производител кој во својот асортиман нема по некој воблер за лов на сом. Salmo има неколку одлични модели Fatso crank, новиот Hornet од 9 cm.
Luhr Jensen Hot lipps.
DD 22 од Bill Norman.
Легендарниот стар и добро познат Sheakspeare Big S.
Одлично ловат и големите Ujka.
Grdo Pajce, Antax има еден добар, VB исто така, се наоѓаат и рачно изработени од мајсторите Крунџа, Мато, Вуњак, КЗВ...

Ова беа воблери кои се користат кога сомот е во длабоко и кога треба да се разбуди. Друга е приказната кога сомот е активен, лови, брка. Тука нема многу филозофија, ќе нападне скоро се што ке му пројде покрај него и што ќе му заличи на плен.

Меѓутоа она што се бара од воблерот за лов на сом не е само да тропа, оди длабоко и јако вибрира, потребни се јаки трокраки, јаки окца и копчи. Ретко кој воблер може да се пофали со такви па најчесто веднаш по купувањето треба да се заменат постоечките со нови, појаки и поостри. Сепак никогаш не знаеш кога ќе удри големата риба на твојот живот и штета би било да ја испуштиш заради тоа што се исправила трокраката или попуштила копчата.
А сомот знае да го направи и тоа.
Заради специфичноста на неговата уста (четките што му се на горната и долната страна на устата) често тешко се закачуваат и острите трокраки, знае дури и да ја ,, згужва,, трокраката и да го ,, плукне,, воблерот.
Најсигурно е доколку го има усисано воблерот и тој му е закачен во шкргите.
Во врска со водењето на воблерите и нивното одбирање би можело многу да се зборува, но воглавно се водат со правење на поголеми паузи и со полна концентрација.
Зошто со полна концетрација ?
Затоа што сомот многу често знае да го ,,застане,, воблерот. Во тој момент ако не се даде адекватна контра, толку беше муабетот. Бидејќи овие воблери одат длабоко чести се закачувањата на камен или гранки. Тука е потребно да се направи разликата помегу гранка или сом. Затоа контрирај подобро еднаш повеке него еднаш помалку.

Да се надеваме дека годинава ке биде поберикетна.

Како и за секој вид риболов, така и за спинингот, една од основните алатки за успешен риболов е самата трска, или спининг стапот.

Должина

Должината на самата спининг трска најчесто се движи од 2 до 3 метри, иако се наоѓаат и трски под 2 метри, како и над 3 метри. Самата должина на трската пред се зависи од местото и водата на која фаќаме.

Па така оние кои практикуваат спининг на реки со бујна вегетација, реки чиј брег е обраснат со многу дрва и грмушки, најчесто одбираат што помали спиниг трски со цел полесно да се движат во просторот, да влегуваат помеѓу грмушки, да не закачуваат со конецот на гранките на дрвата, со еден збор пократка трска значи полесно маневрирање во ситуации кога се зафрла мамката.

Сепак пократка трска си има и свои негативности. Прво - пократките трски имаат помал лак на зафрлање, поради што најчесто зафрлаат на помали далечини. Сепак, на вакви риболовни терени како што се помалите реки обично и не се бара далечни зафрлувања, туку пред се прецизни и пократки зафрлувања на мамецот. Воедно оваа негативна карактеристика на кратката трска во голема мерка се ублажува доколку риболовецот користи чизми, или комбилизон, со што може да оди низ реката, а со тоа и да зафра од почист терен и со поголема јачина, одколку кога би бил опкружен со грмушки и дрва. Воедно далежината на зафрлање во огромна мерка зависи и од квалитетот на машинката, квалитетот на окцата и квалитетот на конецот. Втора негативна карактеристика на кратката трска е фактот - колку е трската пократка, толку потешко се насочува рибата при вадење. Сепак и оваа негативност се ублажува доколку риболовецот користи чизми, или комбилизон, и има доволно простор за маневар и одбирање на место од каде што ќе ја извади рибата.

spinКако средна должина трски најчесто се земаат оние од 2.50 или 2.70, а како подолги оние од 3 и над 3 метри.

Подолгите трски можеби не се за терени каде што има бујна вегетација, но сепак доста се користени за езера и риболов од чамец. Со нив може да се постигнат подалечни зафрлања, а и подобро се контролира вадењето на рибата.

Акција - Тежина на зафрлање

Акција на спининг трската е запишана на секоја трска блиску до самата рачка на трската. Најчесто овие ознаки ќе ги најдете како 5-15 гр, 10-40 гр, 50-100 грама или други комбинации. Овие ознаки ви укажуваат колкава тежина на зафрлање трската издржува и генерално го ограничува видот на рибата која ја ловите. Па така, доколку фаќате со спининг трска со тежина на зафрлање од 5-15 грама, неможете да зафрлате со вештачки мамки кои се со поголема тежина, затоа што можете да ја скршите трската, или пак да зафрлате со помала далечина. Тежината на зафрлање обично е поврзана и со носивоста, односно големината на риби кои сметаме дека сакаме да ги уловиме. Па така, трските со носивост до 20 грама, најчесто се користат за лов на клен, костреж и не многу големи пастрмки. Оние кои имаат носивост до 40 грама се користат за лов на клен, пастрмка и до некаде штука и смуѓ. Сепак доколку сметаме дека на теренот на кој фаќаме има поголеми парчиња на пастрмка, поголеми штуки, поголеми смуѓови и до некаде помали сомови, најчесто се одбираат трски со носивост до 80 грама. Кога станува збор за тешкиот спининг кој најчесто се користи за сом, се користат спининг трски со носивост до 150, или 200 грама.

Мекост

Колку трската е мека, или тврда, или пак мека и крута, оштра. Овие карактеристики за спин трските не се однесуваат на тоа од каков материјал се направени, туку пред се на тежиштето на превиткување и способноста за враќање на трската во првобитната положба. Ова ќе го осетите кога ќе ја земете трската во рака, кога ќе ја протресете, кога ќе “сецнете“ со неа, како и на вода, при зафрлувања, при водење на вештачкиот мамец. Помеките трски полесно се виткаат, личат на поеластични и врвот не се смирува веднаш по сецкањето. Една од нивните подобри карактеристики е што со помека треска многу попрецизно се погодува со зафрањето на мамецот, се има поголемо чувство при зафрлањео, а тоа некогаш знае да биде пресудно, како за улов, така и да не ви се закачи мамецот на некое дрво, или грмушка. Пооштрите трски обично ги викаат и побрзи, затоа што даваат побрза контра, а даваат и подобар осет како се однесува воблерот, спинерот или друг вид на вештачка мамка под вода.

Историја на воблерајот

Значењето на зборот “wobble“ на англиски значи “нишање“, “клатење“, “тетеравење“. Воблерот е мамец кој буквално тоа и го прави, имитирајки при тоа ранета риба која претставува лесен и предизвикувачки плен за сите грабливки. Воблерите се тип на мамци кои се употребуваат највеќе и имаат широк спектар на бои, големини, форми, начини на работа, длабина на нуркање итн. Историјата на воблерите започнува во Финска. Во 1936 година, човекот кој е виновен што денес ловиме со воблери, Лаури Рапала, со желба наместо живи мамци за кои е потребно доста труд да се одржат во живот и брзо стануваат неупотребливи на удицата, да направи нешто што на грабливките ќе им изгледа на плен, а ќе може да се користи повеќе пати, земал во рацете нож и парче плута, и почнал да оформува рипче... Така бил создаден првиот воблер со сребрен сјај благодарение на фолијата од чоколадо. Тој модел е наречен “floating original“, кој и ден-денес се произведува во Rapala, која е една од најозбилните семејни производители со светско реноме во спинингот, а преоѓа од колено на колено во семејството Rapala.

Првиот модел на Rapala:

Mодел на Rapala floating original:

Што се воблери и какви воблери постојат

Воблерот се состои од:

1. Тело

2. Жица

3. Пакта

4. Алки со јадици

5. Отежнување

1. Телото на воблерот може да биде од разни материјали. Дрво (балза, липа итн.), пластика, полутврда пена, крута пена и сл. Обликот на телото може да биде издолжен (т.н. minnow), со сплескани страни и вретенест (т.н. shad), во форма на крушка или нешто сосема необично. Формата секогаш е хидродинамична и игра голема улога во однесувањето на воблерот при влечењето. Телото може да биде едноделно, дводелно или од повеќе сегменти. Материјалот на телото влијае на трајноста на воблерот, вообичаено воблерите од балза не се препорачуваат за риболов на грабливки со остри заби, за таквите пластиката е секогаш подобар избор.

2. Жицата која се користи за внатрешноста на воблерот мора да биде цврста, да има соодветна јачина и да не биде претешка (може да го поремети балансот на воблерот). Жицата треба да може да поднесе релативно големо оптеретување со оглед на големината на воблерот, посебно кога се во игра поголеми грабливки.

3. Пактата е дел на воблерот кој е најодговорен за неговата работа, динамика и правец на движење, прилагодена на типот и на текот на водата. Несоодветниот облик, големина, лошо поставување на пактата или лош материјал го прави воблерот неловен, дури и неупотреблив. Пактите воообичаено се прават од поликарбонат или од пластика со слични карактеристики, поретко од метал, а постојат и воблери кај кои телото е обликувано така да исечениот преден дел воедно има улога на пакта. Во зависност од положбата и обликот на пактата, како и нејзината големина, воблерите може да бидат плиткоронци, средноронци, длабокоронци или супер длабокоронци.

4. На воблерот може да има една, две или повеќе трокуки. Трокуките се исто така многу битни за задржување на уловот при вадењето, затоа секогаш треба да се обрне внимание на квалитетот на трокуките на воблерот, и по потреба истите да се заменат (доколку се неквалитетни, извиткани, отапени итн.) Дел од риболовците ги менуваат трокуките со двокуки (најчесто стомачните трокуки) за да го намалат процентот на закачување на воблерот на подводни препреки. Кај воблерите со 2 трокуки, обично стомачната е поголема од таа на опашката, и доколку се менуваат, потребно е да се стават исти такви трокуки и да се внимава тие да не се допираат и заплеткуваат.

5. Отежнувањето е различно кај воблерите, во зависност од типот на воблерот, што ќе биде појаснето подолу во текстот.

Должината на воблерите варира од минијатурни од околу еден сантиметар, па се до дваесетина сантиметарски воблери, а во некои екстремни случаи и поголеми. Односот на ширината, должината и типот на пактата во голема мера ја одредуваат работата, односно вибрацијата на воблерот. Постојат воблери со силна или слаба вибрација, а има и голем распон во работатата помеѓу овие два типа. Воблерот може да работите со страните, со опашот, може да полуротира околу својата подолжна оска, а може и воопшто да не “работи“, односно работата на воблерот да биде толку мала што речиси и нема да се приметува.

Со воблерите се трудиме да постигнеме разни длабини, во зависност од слоевите на водите што сакаме да ги испитаме. Постојат пливачки, тонечки и лебдечки (suspending) воблери. Сите тие можат да бидат плиткоронци, средноронци, длабокоронци, со еден или со повеќе делови, со тропалка (вградена кугличка) или без истата.

Пливачките воблери при зафрлањето пливаат на површината на водата, а откако ќе почне повлекувањето тие потонуваат (нуркаат) до одредена длабина, во зависност од тоа дали се плиткоронци или длабокоронци. Ако го попуштиме конецот и престанеме со намотување, овој тип на воблери ќе почнат да испливуваат на површина (побрзо или поспоро). Карактеристично за овие воблери е што се користат во услови кога сакаме да имаме целосна контрола над воблерот (плитка вода, непознат терен, бујна вегетација под површината итн.)

Тонечките воблери се одликуваат со поголема тежина на телото во истата должина споредена со пливачките, така да тие после зафрлувањето веднаш почнуваат да тонат, а по правило треба да задржат хоризонтална положба при тонењето, односно да не тонат со носот или со опашот надолу. Треба да почекаме да ја достигнат саканата или претпоставената длабина, па потоа да почнеме со повлекување, при што воблерот во длабината започнува да работи. Овие воблери обично се користат на води каде што нема доволно простор во фазата на повлекување да ја постигнеме саканата длабина или на стоечки води чија длабина не дозволува ефективно користење на пливачки модели (кога рибата се бара подлабоко, во близина на дното). Тука може да наведеме еден од моделите кој заслужено се стекна со светска слава, а кој се изработува во широк обем на големини и докри, а тоа е Rapala CD (CountDown – одбројување).

Лебдечките варијанти на воблерите се карактеризираат со тоа што кога при повлекувањето ќе достигнат одредена длабина, при опуштањето се задржуваат во слојот каде што се наоѓаат. Значи, ниту тонат ниту испливуваат. Овие варијатни стануваат се повеќе популарни и кај нас, бидејќи имаат широка примена, а може да се каже дека се речиси незаменливи кога сакаме воблерот да го задржуваме подолго време во зоната на очекуваниот напад.

Плиткоронци се оние воблери кои по правило нуркаат до 50-тина см под површината, и нив ги користиме кога грабливките се активни во површинскиот слој или на самата површина, или кога ловиме во плитки води (плитка обала на река, плитко езеро, канал и сл.), каде што не е препорачливо да користиме други воблери кои би удирале по камењата на дното и би се закачувале. Овој тип на воблери се исто така незаменливи кога ги бараме рибите во водениот слој над подводната вегетација. При повлекувањето овие воблери имаат мал агол на нуркање. Препознатливи се по малите пакти, кои со телото на воблерот затвораат голем агол, а можат да бидат и прекршени.

Средноронците нуркаат од 50 см до 1,5 метри, претставуваат премин помеѓу длабокоронците и плиткоронците, а се користат во слочаи кога се бара малку поголема длабина од плиткоронците, а повторно не сакаме да се мачиме да ги задржиме длабокоронците во меѓуслоеви.

Длабокороронците, како што кажува самото име, нуркаат длабоко. Можеме да ги препознаеме по големите, долги пакти кои скоро се како продолжеток на носот на воблерот и затвораат многу мал агол со надолжната оска на телото на воблерот. Го користиме кога рибата е на дното или во близина на дното, а често знаат да бидат корисни и за неактивната риба која се крие помеѓу камењата и разните пречки на дното. Овие воблери нуркаат под голем агол во однос на површината на водата, а длабината на нуркањето варира од 1,5-3 метри. Најчесто се користат за т.н. тропкање по дното, при кое благодарение на големиот агол на нуркање, врвот на пактата тропка по камењата на дното и на тој начин преку звукот дополнително го побудува инстинктот на грабливката за напад, или во случај на песочно дно, подига песочна прашина од дното, имитирајќи ситна риба која бара храна по дното.

Супер длабокоронците ги користиме која е неопходно воблерот да го пласираме на многу поголеми длабини, а имаме простор (должина на повлекување) за тоа да го постигнеме.

Воблерите може да бидат тивки или со тропалка, односно со празна комора во телото и челични куглички (лагери и сл) во комората кои при работата на воблерот прават дополнителни звуци на одредена фрекфенција која често влијае позитивно на активноста на грабливките.

Пресек на тивок воблер:

Пресек на воблер со тропалка:

Исто така разликуваме едноделни повеќеделни воблери. Повеќеделните воблери обично имаат посилна вибрација од едноделните и би можело да се каже дека се повеќе пополарни и ефективни во лов на одредени типови на грабливки.

За декорите на воблерите може да се пишува бескрајно. Често искусните риболовци тврдат дека декорот е најбитен во риболовот со воблери. Сепак има основни разлики во декорите на воблерите кои ни овозможуваат да препознаеме некои правила во однесувањето на рибите при разни услови. На пример, во најголем дел случаи во бистра вода нема да користиме дречливи декори на воблерите, бидејќи можат да ја одбијат грабливката. Затоа пак, кога водата е заматена или матна, ќе користиме воблери со најдречливи декори, за да бидат повеќе забележителни во услови на намалена видливост. Постојат декори на воблери кои верно имитираат одредени риби, како што се декорите на костреж, на пастрмка итн. Во природните декори спаѓаат и боите кои често се гледаат во водите, како сребрена, смеѓа, сива, маслинеста плава и комбинации од истите. Од друга страна дречливите декори се произволни, често имагинативни, што може да се заклучи и од нивните имиња како огнен тигар (fire tiger), црвен тигар (red tiger) итн.

Воблери со природен декор:

Воблери со неприродни (дречливи) декори:

БОЈНИК (скобал, скобуст)

(Chondrostoma nasus)

Опис:

Бојникот има издолжено тело, посебно прилагодено за пливање во водените струи. Карактеристично за bojnikбојникот се неговите усни, кои се заоблени, дебели и тврди, односно прилагодливи за да се храни со стругање по камењата. Грбот на бојникот е темнозелен, грбната перка му е сива, а останатите перки му се помаранџести.

Место на живеење, навики, начин на хранење и распространетост:

Бојникот е доста распространет во средна Европа, а го нема на северниот и јужниот дел од континентот, ниту пак на британското острово. Се развива и живее во ладни води, води со јаки струи, како и во таканаречените зони на липлјенот, мрената и пастрмката. Омилени му се карпести дна, песок и ситни камења кои неуморно ги превртува во perkaпотрага по храна. Исто така му одговара дно кое е прекриено со алги и трева, кои се основа на неговата искрана. Бојникот е риба која се движи во големи јата и се храни со алги, трева и муљ кој го вади од крупниот песок. Според ова, бојникот се карактеризира како голем вегетаријанец, а неговото фаќање на трева, едно од најпопуларните. Сепак, бојникот се храни и со подводни црвчиња, бели црви, полжавчиња, речни ракови, па дури и со јајцата од другите риби. Спрема овие показатели, може многу лесно да се одредат местата на кои се задржуваат крупните примероци на бојник. Кога водата е бистра, бојникот треба да го тражиме во главните водотеци, а кога водата ќе се замати, тогаш тој приоѓа и кон обалата.

Размножување:

Бојникот доживува полна зрелост измеѓу 3-тата и 4-тата година од својот живот, кога достигнува должина 15 – 17 сантиметри. Се размножува во пролет (април, мај) кога температурата на водата стига 6° до 8°. Во тој период на размножување, бојникот се групира во јата во плитките зони со песок или во зоните на брзаци. Секоја женка положува околу 50.000 – 100.000 јајца, кои мажјакот веднаш ги оплодува. Инкубацијата на јајцата трае десетина дена.

Животен век, големина на раст и тежина:

Просечниот животен век на бојникот е 10-15 години. За тоа време може да нарасне од 30 cm - 50cm, со тежина од 300 грама до 1.5 килограм, иако се забележани бојници кои биле со големина околу 2 килограми.