3. Сведоци
Член 176
(1) Сведок може да биде секое лице кое било способно да го забележи
фактот за кој ќе сведочи и што е во состојба тоа свое забележување да го
соопшти.
(2) Лицето кое учествува во постапката во својство на државен службеник
не може да биде сведок.
Член 177
Секое лице кое се повикува како сведок е должно да се јави на поканата,
а и да сведочи, ако со овој закон поинаку не е определено.
Член 178
Не може да се испита како сведок лице кое со својот исказ би ја повредило
должноста за чување на информацијата со соодветен степен на тајност,
додека надлежниот орган не го ослободи од таа должност.
Член 179
(1) Сведок може да одбие да сведочи:
1) на одделни прашања на кои одговорот би го изложил на тежок срам,
значителна имотна штета или негово кривично гонење, негов роднина по
крв во права линија, а во странична линија до трети степен заклучно,
неговиот брачен другар или роднина по жена заклучно до вториот степен и
тогаш кога бракот престанал, како и неговиот старател или лице под
старателство, посвоител или посвоеник;
2) на одделни прашања на кои би можел да одговори, а да не ја повреди
обврската, односно правото да чува деловна, професионална, уметничка
или научна тајна;
3) за она што странката му го доверила на сведокот како на свој
полномошник и
4) за она за кое странката или друго лице му се исповедало на сведокот
како на верски исповедник.
(2) Сведокот може да се ослободи од должноста за сведочење и за одделни
други факти кога ќе изнесе важни причини за тоа. Ако е потребно тој
треба тие причини да ги направи веројатни.
(3) Сведокот не може поради опасност од некаква имотна штета да одбие
да сведочи за правни работи при кои бил присутен како сведок,
записничар и посредник, за дејствија што ги презел во врска со спорниот
однос како правен претходник или застапник на една од странките, како и
за секое она дејствие за кое врз основа на посебни прописи е должен да
поднесе пријава или да даде изјава.
Член 180
(1) Сведоците се сослушуваат поединечно, без присуство на оние сведоци
што подоцна ќе се сослушаат.
(2) Сослушаниот сведок не смее да си отиде без дозвола од службеното
лице кое ја води постапката.
(3) Службеното лице кое ја води постапката може сослушаниот сведок да
го сослуша повторно, а сведоците чии искази не се согласуваат може да ги
соочи.
(4) Лицето кое поради болест или телесна неспособност не може да дојде
по поканата, ќе се испита во својот стан.
Член 181
(1) Сведокот претходно ќе се предупреди дека е должен да ја зборува
вистината, дека не смее ништо да премолчи и дека може на својот исказ да
биде заколнат, па ќе му се предочат последиците од давање на лажен
исказ.
(2) Од сведокот потоа ќе се земат општите лични податоци по овој ред:
име и презиме, занимање, престојувалиште, место на раѓање, години на
возраст и брачна состојба. Ако е потребно, сведокот ќе биде испитан и за
околностите што се однесуваат на неговата веродостојност, како сведок во
предметот за кој се работи, а особено за неговите односи спрема
странките.
(3) Службеното лице кое ја води постапката ќе го поучи сведокот на кои
прашања може да одбие да сведочи.
(4) На сведокот му се поставуваат прашања за самиот предмет и се
повикува да изнесе што му е познато за тоа.
(5) Не е допуштено да се поставуваат такви прашања кои укажуваат на тоа
како би требало да се одговори.
(6) Сведокот секогаш ќе се праша од каде му е познато она за што
сведочи.
Член 182
(1) Ако сведокот не го знае јазикот на кој се води постапката, ќе се испита
преку преведувач.
(2) Ако сведокот е глув, прашањата ќе му се поставуваат писмено, а ако е
нем ќе се повика да одговара писмено. Ако испитувањето не може да се
изврши на овој начин, ќе се повика како толкувач лице кое може со
сведокот да се разбере.
Член 183
(1) Откако ќе го сослуша сведокот, службеното лице кое ја води
постапката може да одлучи сведокот да положи заклетва за својот исказ.
Нема да се заколнува сведокот што е малолетен или кој не може да го
сфати значењето на заклетвата.
(2) Заклетвата се полага усно со изговарање на зборовите: "Се заколнувам
во честа дека за сето за што ме прашал органот ја зборував вистината и
дека ништо што знаев за оваа работа не премолчив.".
(3) Немите сведоци што знаат да читаат и да пишуваат, се заколнуваат на
тој начин што го потпишуваат текстот на заклетвата, а глувите сведоци ќе
го прочитаат текстот на заклетвата. Ако немите или глувите сведоци не
знаат да читаат и да пишуваат, ќе се заколнат преку толкувач.
Член 184
(1) Ако сведокот што е уредно повикан не дојде, а изостанокот не го
оправда или без одобрение или оправдана причина се оддалечи од местото
каде што треба да биде сослушан, органот што ја води постапката може да
нареди присилно да се доведе и да ги поднесе трошоците за
доведувањето, а може да се казни парично со 1.000 денари.
(2) Ако сведокот дојде, па без оправдани причини одбие да сведочи иако е
предупреден за последиците од одбивањето, може да се казни парично со
1.000 денари, а ако и потоа одбива да сведочи, може повторно да се казни
со 1.000 денари. Службеното лице кое ја води постапката во согласност со
службеното лице овластено за решавање на работата, а кај замолен орган
во согласност со функционерот на тој орган, односно со службеното лице
овластено за решавање во слични работи, поднесува барање за
поведување прекршочна постапка.
(3) Ако сведокот дополнително го оправда својот изостанок, службеното
лице кое ја води постапката ќе го поништи заклучокот за трошоците.
(4) Службеното лице кое ја води постапката може да одлучи сведокот да
ги надомести трошоците што ги предизвикал со својот изостанок или
одбивањето да сведочи.
(5) Против заклучокот за трошоците донесен врз основа на овој член,
допуштена е посебна жалба.
|